Brainstormen is een veelgebruikte creativiteitstechniek om snel en veel nieuwe ideeën zoals een slogan genereren voor een bedrijf, specifiek onderwerp of vraagstuk. Het doel van een brainstormsessie is om waardeoordelen over de geopperde ideeën uit te stellen totdat alle ideeën zijn verzameld. Het is belangrijk om te begrijpen dat brainstormen meer is dan zomaar wat discussiëren en ideeën uitwisselen. Het is een gestructureerde methodiek die helpt bij het ontwikkelen van betere en creatievere ideeën.
De 2 pijlers van brainstormen
De grondlegger van de brainstormmethode, Alex Osborn, ontdekte tijdens zijn onderzoek naar het creatieve proces twee cruciale inzichten. Ten eerste, om een goed idee te bedenken, is het belangrijk om veel ideeën te genereren. Hoe meer ideeën, hoe groter de kans op een waardevol idee. Ten tweede, om meer ideeën te genereren, is het essentieel om het oordeel uit te stellen. Door je tijdelijk alleen te richten op het creëren van nieuwe ideeën, zonder te oordelen, kunnen de meest verrassende en innovatieve concepten ontstaan.
Brainstormen, een proces in twee fasen
Het brainstormproces kan worden opgedeeld in twee fasen: de ideegeneratiefase en de idee-evaluatiefase. In de ideegeneratiefase is het doel om zoveel mogelijk ideeën te genereren. Er is geen ruimte voor kritiek of oordeel, alle ideeën worden geaccepteerd en genoteerd. Het gaat hier puur om kwantiteit en variatie. Deze fase kan worden onderverdeeld in een divergeerfase, waarin verschillende losse ideeën worden geopperd, en een convergeerfase, waarin de ideeën worden geclusterd tot samenhangende blokken. Pas in de idee-evaluatiefase vindt de kritische beoordeling en selectie van de beste ideeën plaats.
De vier spelregels bij brainstormen (ideegeneratiefase)
Om een effectieve brainstormsessie te faciliteren, hanteert men vaak vier spelregels. Deze spelregels zijn ontworpen om de creativiteit te stimuleren en de productiviteit te verhogen:
- Stel je oordeel uit: Geef geen kritiek op de geopperde ideeën, zowel die van anderen als je eigen ideeën. Het doel is om zoveel mogelijk ideeën te verzamelen, zonder belemmerd te worden door oordeel.
- Streef naar kwantiteit: Het genereren van zoveel mogelijk ideeën vergroot de kans op een waardevol idee. Geef niet te snel op en moedig het team aan om zoveel mogelijk ideeën te delen.
- Wilde ideeën zijn welkom: Juist de wilde en onconventionele ideeën kunnen leiden tot nieuwe en onverwachte toepassingen. Wees open voor creatieve en out-of-the-box concepten.
- Lift mee op andermans ideeën: Laat je inspireren door ideeën van anderen en bouw voort op elkaars suggesties. Het bundelen van verschillende perspectieven kan leiden tot innovatieve oplossingen.
Brainstormen: in drie stappen van probleem naar oplossing
Naast de twee fasen van brainstormen, is er ook een derde fase: de vraagstelling. Voordat een brainstormsessie begint, is het belangrijk om een concrete vraag te formuleren. Deze vraag fungeert als leidraad tijdens de brainstormsessie en helpt het team te focussen op het specifieke probleem of vraagstuk dat moet worden opgelost.
De eerste fase van het brainstormproces is de voorbereiding. Hierbij wordt een groep samengesteld, bestaande uit leken en vakspecialisten, van vijf tot vijftien personen. De groep wordt ingewijd in het probleem en het procesverloop. De voorzitter bereidt het benodigde procesmateriaal voor.
De tweede fase is de ideeëngeneratiefase. Onder leiding van de voorzitter worden de ideeën verzameld en genoteerd. Dit gebeurt meestal op een whiteboard of flip-over. Het is belangrijk dat iedereen de kans krijgt om zijn of haar ideeën te delen en dat er geen kritiek wordt geleverd. Deze fase kan enkele uren duren en wordt vaak opgesplitst in een divergeerfase en een convergeerfase.
De derde fase is de evaluatiefase. Na het verzamelen van ideeën worden deze systematisch geëvalueerd. Dit kan zowel door de groep als door vakspecialisten worden gedaan. Daarnaast vindt er vaak een prioritering plaats, waarbij de beste ideeën worden geselecteerd en verder uitgewerkt.
Geschiedenis van brainstormen
Brainstormen als methode is voor het eerst vermeld in 1953 door Alex F. Osborn in zijn boek “Applied Imagination”. Osborn baseerde zijn ideeën op een 400 jaar oude Indiase techniek genaamd “Prai-Barshana”, wat “het brein gebruiken om een probleem te bestormen” betekent. Sindsdien is brainstormen uitgegroeid tot een veelgebruikte methode om creatieve ideeën te genereren.
Kritiek op brainstormen
Hoewel brainstormen een populaire methode is, is er ook kritiek op. Onderzoek heeft aangetoond dat brainstormen in groepsverband niet altijd even effectief is. Minder assertieve deelnemers kunnen worden afgeremd door dominante deelnemers, waardoor hun ideeën verloren kunnen gaan. Daarnaast kunnen deelnemers hun eigen ideeën vergeten tijdens het bespreken van andere suggesties. Ook kunnen deelnemers hun eigen ideeën minder belangrijk vinden, waardoor goede ideeën verloren gaan. Alternatieve samenwerkingsmethoden, zoals individuele sessies met onderlinge feedback, kunnen mogelijk meer aanbeveling verdienen dan traditionele brainstormsessies.
Visueel brainstorming
Een populaire variant van brainstormen is visueel brainstorming. Hierbij maakt men gebruik van visuele hulpmiddelen, zoals mindmaps, moodboards en schetsen, om ideeën te genereren en te organiseren. Visueel brainstorming kan helpen om complexe problemen te visualiseren en nieuwe verbanden te leggen tussen verschillende concepten.
Creativiteit
Creativiteit is een belangrijk aspect van brainstormen. Het stimuleren van creativiteit kan leiden tot innovatieve ideeën en oplossingen. Er zijn verschillende technieken en methoden die kunnen helpen bij het bevorderen van creativiteit tijdens brainstormsessies. Het is belangrijk om een ontspannen en open sfeer te creëren waarin iedereen zich vrij voelt om ideeën te delen en te experimenteren.